Những năm gần đây, thị trường cá cảnh ngày càng sôi động với sự có mặt đa dạng của những giống cá ngoại nhập. Nhiều người nuôi cá cảnh coi đây không chỉ là thú chơi tao nhã mà còn như một vật trang trí cho ngôi nhà dịp tết đến xuân về.

Một trong những lý do khiến cho thú chơi cá cảnh ngày càng được ưa chuộng là nuôi cá bây giờ đã chuyên nghiệp và giản tiện hơn trước rất nhiều. Từ việc thiết kế lắp đặt, tư vấn kỹ thuật nuôi, vệ sinh bể đến khâu thức ăn, thuốc chữa bệnh cho cá đều đã có sẵn dịch vụ cung cấp từ các trung tâm, đại lý kinh doanh cá cảnh...

Sôi động thị trường cá cảnh. 

Trước đây, chơi cá cảnh nói riêng và sinh vật cảnh nói chung thường gắn với những hoạt động đặc trưng của lớp người cao tuổi, có nhiều thời gian nhàn rỗi. Nhưng các năm gần đây, khi mức sống của người dân ngày càng tăng, nhu cầu chơi cá cảnh ngày càng phổ biến. Tại các khách sạn, nhà hàng hay quán cà phê bể cá cảnh được trưng bày để trang trí như một chiêu thu hút khách. Còn ở nhiều gia đình bể cá làm tăng tính thẩm mỹ cho ngôi nhà, một số người còn vì yếu tố tâm linh, như cá rồng, cá thần tài được cho là sẽ mang đến tài lộc và may mắn trong dịp đầu năm mới.

Ngày càng có nhiều giống cá lạ được nhập vào thị trường TP Vinh.

Anh Nguyễn Xuân Tiến, chủ một cơ sở chuyên kinh doanh cá cảnh, thiết kế, lắp đặt bể cá (trên Đại lộ Lê Nin- TP Vinh) cho biết: Hiện cá cảnh có cả trăm loại khác nhau, nhưng hàng nội ngày càng bị “thất sủng”, những loài cá mới, lạ được nhập từ nước ngoài đang chiếm lĩnh thị trường. Người chơi cá cảnh chia thành 2 nhóm, những bạn trẻ, thanh thiếu niên thích nuôi những con cá có màu sắc độc đáo, dễ nuôi như: cá hạc đỉnh hồng, kim sa, lông gà, ali... có giá từ 20.000 - 60.000 đồng/con; cao cấp hơn là cá trường giang hổ 80.000 đồng/con, sấu hỏa tiễn 150.000 - 200.000 đồng/con. Giới thượng lưu thì ưa chuộng cá rồng, cá la hán, cá đĩa 7 màu, hoàng phi phụng, tỳ bà… vì chúng có hình dáng, màu sắc bắt mắt hơn hẳn cá nội, giá bán có thể lên đến hàng chục triệu đồng mỗi con, tùy theo kích cỡ, số tuổi và loài. 

Anh Tiến cho biết thêm: Giống cá nào mới xuất hiện, lạ mắt là được dân chơi “săn” rất dữ, nhưng khi đã đại trà sẽ rớt giá ngay lập tức. Nhưng riêng cá la hán dù đã có mặt trên thị trường 4 năm nay nhưng vẫn được ưa chuộng vì có hình dạng ngộ nghĩnh, có cặp bướu trên đầu, trán dồ, môi trề, nhất là có mấy “chữ Hán” trên thân cá - được truyền tụng là hiện thân của thần tài. Chính vì vậy, chúng có nhiều tên gọi cầu kỳ khác nhau như rồng đỏ, trân châu kỳ lân, hoàng kim, hổ diện, phước lộc thọ… Một chú cá La hán đẹp phải hội đủ các yếu tố: đầu to, mỏ cụt, mình ngắn, chữ rõ đều, màu sắc nổi. Trong số các loại cá thuộc dòng cao cấp, cá la hán vẫn mang lại cho người chơi những thích thú riêng, nó được xem như món “đồ chơi” dành cho nhà giàu. Để nuôi được 1 con cá đẹp đúng chuẩn, không “đụng hàng” là cả một nghệ thuật và niềm tự hào của người chơi. 

Từ năm 2010 đến nay, thị trường cá cảnh đang được “hâm nóng” bởi sự trở lại của cá rồng - một loại cá có nguồn gốc từ Indonesia, Malaysia. Đây là loài cá nguyên thuỷ, có nhiều màu lấp lánh và có tuổi thọ cao hơn cả trong các loài cá được nuôi làm cảnh (từ 18 - 20 năm). Người chơi phong thuỷ quan niệm, đặt bể cá rồng trong nhà hay văn phòng là biểu tượng tài lộc và quyền lực. Do vậy, nó đang được giới doanh nhân săn lùng mua nhiều. Nếu trước đây cá rồng chỉ có màu vàng hoặc đỏ ở vài điểm trên thân cá, thì nay người nuôi đã có thể lai tạo ra những con cá đa sắc màu với các tên gọi mỹ miều như Ngân long, Kim long (toàn thân vàng ánh), Huyết long (toàn thân đỏ rực...; giá bán tùy thuộc vào từng loại, trong đó rẻ nhất là loại Ngân Long đang có giá từ 200.000 - 300.000 ngàn đồng/con, Thanh Long khoảng 500.000 - 800.000 đồng/con, riêng con Kim Long Hồng Vỹ thì giá phải lên đến trên 5 triệu đồng/con... Với mức giá cao ngất ngưởng, chỉ có những “đại gia” mới dám nuôi loại này và hầu hết các cơ sở kinh doanh cá cảnh cũng chỉ bán theo đơn đặt hàng...

Không chỉ là thú chơi mà còn là dụng cụ trang trí nội thất nên người nuôi phải kỳ công lựa chọn, thiết kế bể cá đúng với gu thẩm mỹ của chủ nhà. Chỉ với khoảng 800.000 đồng, người chơi đã sắm được một bể cá rộng khoảng 60 - 80cm (chưa kể đế) với đầy đủ dụng cụ đi kèm như bộ thổi oxy, bộ hút chất thải, bóng đèn, đồ trang trí dưới nước … Cao cấp hơn là các bể cá được nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và các nước châu Âu. Ngoài kiểu dáng phong phú, công nghệ kính uốn cong, lượn sóng ở mọi góc độ… các bể này còn được lắp đặt hệ thống đèn cảm ứng ánh sáng, máy điều hòa ôxy tự động, hệ thống lọc vi sinh… giá bán lên đến hàng chục triệu đồng. Hiện trên thị trường bể cá cũng có nhiều chủng loại mang những ý nghĩa khác nhau như: Bể Tứ quý (theo quan niệm xưa, bể thủy sinh loại này mang lại sinh khí bốn mùa Xuân - Hạ - Thu - Đông cho chủ nhân); bể Tam tài (mang lại sinh khí hoà hợp Thiên - Địa - Nhân); bể Ngũ Phúc Hướng Kim (được trình bày theo ngũ phúc nhưng hướng kim nhằm sinh khí, mang lại quyền lực, tiền tài); bể Mộc làm cho vạn vật được tươi tốt, có tính chất sinh sôi; bể Thủy tạo sự mềm mại, uyển chuyển... Nhiều người cho rằng, đặt bể cá cảnh trong nhà sẽ đem lại nhiều may mắn, an lành, thịnh vượng cho gia chủ nếu thuận theo phong thủy.

Nghề chơi cũng lắm công phu...

Chơi cá cảnh là một thú chơi đòi hỏi người nuôi phải thật sự đam mê, mất nhiều thời gian cũng như công sức. Đa số các loài cá cảnh đều tương đối dễ nuôi nếu người chơi hiểu biết về các kỹ thuật cũng như đặc tính của chúng. 

Anh Nguyễn Văn Tình, một người lâu năm trong nghề kinh doanh cá cảnh (trên đường Trường Thi - TP Vinh) cho hay: Do là cá cảnh nên hình dáng, màu sắc rất quan trọng; cho cá ăn gì, ăn như thế nào để màu sắc luôn tươi tắn, rực rỡ và khỏe mạnh linh hoạt là điều không dễ. Nếu cho ăn không đúng cách cá sẽ không lên màu hoặc màu lòe loẹt, khi đó công sức người nuôi coi như bằng không. Môi trường nước cũng rất quan trọng, đặc biệt là đối với những loài khó tính như cá rồng, cá dĩa nếu người nuôi không kiểm soát kỹ có thể dẫn đến cá bị những di chứng về vây, vảy hoặc có thể chết. Ví như cá La Hán, chúng không chịu được không khí lạnh, nếu để nhiệt độ trong bể xuống dưới 30 độ C, cá sẽ bị “xẹp” đầu, màu sắc xuống và dễ mắc bệnh. Để cá “lên” đầu thì phải cho ăn đúng chế độ dinh dưỡng, giữ nguồn nước luôn sạch, đảm bảo nhiệt độ, oxy… Cá cảnh được ví như một đứa trẻ vậy, cần phải chăm sóc, nâng niu, theo dõi hàng ngày để phát hiện triệu chứng bệnh kịp thời. Bù lại, khi nuôi được một con cá đẹp, độc, người chơi “sướng” lắm và giá trị của con cá cũng tăng lên rất nhiều.

Hiện trên thị trường cá cảnh, các thiết bị đáp ứng nhu cầu nuôi rất phong phú và đa dạng

Ngoài việc chọn lựa giống cá, người chơi còn phải biết thiết kế, phối cảnh để tạo được một bể cá lung linh sắc màu, mang đầy sức sống - đây được xem là cả một quá trình xây dựng công phu. Hiện trên thị trường cá cảnh, các thiết bị để đáp ứng nhu cầu nuôi, trang trí cũng vô cùng phong phú, đa dạng với đủ loại cây, hòn non bộ, phông giả... Thời gian gần đây, người nuôi bắt đầu chuyển hướng sang thú chơi cá cảnh bằng hồ thủy sinh. Hồ thủy sinh được tạo từ những nguyên liệu thật như cát, sỏi, đá; các loại phân nền có đủ dưỡng chất tạo ra môi trường sống cho các loại cây thủy sinh như: choi sắn, dương xỉ, cỏ Nhật, cỏ lưỡi bò, huyết tam lang, lông công, cỏ trân châu Nhật…

Ưu điểm của hồ thủy sinh là tạo không khí mát mẻ và sang trọng cho ngôi nhà. Để tạo được một hồ thủy sinh sống động, gần gũi với thiên nhiên, ngoài các loại sỏi, cây, người nuôi phải lựa chọn những viên đá có hình dáng độc để tạo điểm nhấn; phải có sự tính toán kỹ lưỡng về tỷ lệ giữa các loại cây, sỏi, ánh sáng để tạo ra một môi trường lý tưởng cây thủy sinh phát triển. Phải tuân thủ các yêu cầu về bật, tắt đèn thủy sinh - loại “mặt trời” tạo ánh sáng tự nhiên giúp cây thực hiện quá trình quang hợp; cắt bớt ngọn khi cây mọc quá tốt, chăm sóc, vệ sinh bể theo định kỳ. 

Công phu hơn cả là phải kể đến thú chơi "đại dương thu nhỏ". Người chơi bể cá nước mặn luôn khoe được các loài sinh vật biển như san hô, quỳ và chủ yếu nuôi các loại như: cá hoàng gia, đôminô, hoàng đế, bê vàng, bóng lửa, bống chuồn, thia xanh, thia cam… Cũng theo anh Nguyễn Văn Tình, để đầu tư một "đại dương" rất tốn kém cả về thời gian và tiền bạc; người nuôi phải thận trọng, kỹ lưỡng trong việc chọn công ty thiết kế hệ thống lọc cho "đại dương", cấy vi sinh cho nước biển; phải dùng thức ăn các loại canxi chuyên dụng thì san hồ, quỳ và cá mới triển màu sắc rực rỡ như trong tự nhiên...

Không kém gì chơi cây cảnh, tranh, gỗ lũa... Nuôi cá cảnh hiện nay cũng đang trở thành thú chơi tao nhã và được nhiều người ưa thích. Ở mỗi lứa tuổi, người ta tìm thấy một thể loại cá cảnh cho riêng mình, không chỉ là để vui mắt, điểm tô cho không gian mỗi căn nhà mà nó còn mang đến khoảnh khắc bình yên và thư thái tâm hồn người thưởng ngoạn, tạm quên đi những lo toan, muộn phiền của cuộc sống.